کتاب آسمانی بنی اسرائیل (قرآن)تورات، کتابی آسمانی برای بنی اسرائیل در عصر حضرت موسی علیه السلام، و انجیل، کتاب آسمانی در دوران حضرت عیسی علیه‌السّلام بود. فهرست مندرجات۱.۱ - تورات ۱.۱.۱ - کتاب و دانش ۱.۱.۲ - تورات را بخوانید ۱.۱.۳ - مایه هدایت ۱.۱.۴ - اخذ با قوت ۱.۱.۴.۱ - پیمان وفاداری ۱.۱.۵ - وسیله هدایت ۱.۱.۵.۱ - صاحب کتاب ۱.۱.۶ - کتاب بصیرت ۱.۱.۶.۱ - براهین واضح ۱.۱.۷ - کتاب روشنگر ۱.۱.۸ - وارثان کتاب ۱.۲ - انجیل ۱.۲.۱ - مصداق کتاب و حکمت ۲ - پانویس ۳ - منبع ۱ - کتاب آسمانی۱.۱ - توراتتورات، کتابی آسمانی از جانب خدا برای بنی اسرائیل بود. یـبنی اسرءیل... «ای بنی اسرائیل....» واذ ءاتینا موسی الکتـب والفرقان لعلکم تهتدون. «و (نیز به خاطر آورید) هنگامی را که به موسی، کتاب و وسیله تشخیص (حق از باطل) را دادیم تا هدایت شوید.» واذ اخذنا میثـقکم ورفعنا فوقکم الطور خذوا ما ءاتینـکم بقوة واذکروا ما فیه لعلکم تتقون. «و (به یاد آورید) زمانی را که از شما پیمان گرفتیم و کوه طور را بالای سر شما قرار دادیم (و به شما گفتیم: ) «آنچه را (از آیات و دستورهای خداوند) به شما داده‌ایم، با قدرت بگیرید و آنچه را در آن است به یاد داشته باشید (و به آن عمل کنید) شاید پرهیزکار شوید!» ۱.۱.۱ - کتاب و دانشویعلمه الکتـب والحکمة والتوریة والانجیل• ورسولا الی بنی اسرءیل... • ومصدقا لما بین یدی من التوریة ولاحل لکم بعض الذی حرم علیکم... «و به او، کتاب و دانش و تورات و انجیل، می آموزد، و (او را به عنوان) رسول و فرستاده به سوی بنی اسرائیل قرار داده... و آنچه را پیش از من از تورات بوده، تصدیق می کنم و (آمده ام) تا پاره‌ای از چیزهایی را که (بر اثر ظلم و گناه،) بر شما حرام شده، (مانند گوشت بعضی از چهارپایان و ماهی‌ها،) حلال کنم....» ۱.۱.۲ - تورات را بخوانیدکل الطعام کان حلا لبنی اسرءیل الا ما حرم اسرءیل علی نفسه من قبل ان تنزل التوریة قل فاتوا بالتوریة فاتلوهآ ان کنتم صـدقین. «همه غذاها (ی پاک) بر بنی اسرائیل حلال بود، جز آنچه اسرائیل (یعقوب)، پیش از نزول تورات، بر خود تحریم کرده بود (مانند گوشت شتر که برای او ضرر داشت.) بگو: «اگر راست می‌گویید تورات را بیاورید و بخوانید! (این نسبتهایی که به پیامبران پیشین می دهید، حتی در تورات تحریف شده شما نیست!)» ۱.۱.۳ - مایه هدایتثم ءاتینا موسی الکتـب تماما علی الذی احسن... «سپس به موسی کتاب (آسمانی) دادیم (و نعمت خود را) بر آنها که نیکوکار بودند، کامل کردیم و همه چیز را (که مورد نیاز آنها بود، در آن) روشن ساختیم کتابی که مایه هدایت و رحمت بود شاید به لقای پروردگارشان (و روز رستاخیز)، ایمان بیاورند!» (مقصود از «تماما علی الذی احسن» این است که فرستادن کتاب (تورات برای این بود که نقیصه نیکوکاران بنی اسرائیل در عمل به شرایع کلی برطرف شود.) ۱.۱.۴ - اخذ با قوتواذ نتقنا الجبل فوقهم کانه ظلة وظنوا انه واقع بهم خذوا مآ ءاتینـکم بقوة واذکروا ما فیه لعلکم تتقون. «و (نیز به خاطر بیاور) هنگامی که کوه را همچون سایبانی بر فراز آنها بلند کردیم، آن چنان که گمان کردند بر آنان فرود می آمد (و در همین حال، از آنها پیمان گرفتیم و گفتیم: ) آنچه را (از احکام و دستورها) به شما داده ایم، با قوت (و جدیت) بگیرید! و آنچه در آن است، به یاد داشته باشید، (و عمل کنید،) تا پرهیزگار شوید!» ۱.۱.۴.۱ - پیمان وفاداریاین آیه با تفاوت مختصری در سوره بقره آیه ۶۳ گذشت، و همانطور که در آنجا گفتیم طبق گفته مفسر معروف طبرسی در مجمع البیان از قول ابن زید، این جریان هنگامی بود که موسی ع از کوه طور باز می گشت و احکام تورات را با خود می آورد، موقعی که وظایف واجب و دستورات حلال و حرام را به قوم خود اطلاع داد، آنها تصور کردند عمل به اینهمه وظائف کار مشکلی است و به همین جهت بنای مخالفت و نافرمانی گذاردند، در این هنگام قطعه عظیمی از کوه بالای سر آنها قرار گرفت آنها چنان در وحشت فرو رفتند که دست به دامن موسی ع زدند، موسی ع در همان حال گفت: اگر پیمان وفاداری به این احکام ببندید این خطر برطرف خواهد شد، آنها تسلیم شدند و در پیشگاه خدا سجده کردند و بلا از سر آنها گذشت. ۱.۱.۵ - وسیله هدایتوءاتینا موسی الکتـب وجعلنـه هدی لبنی اسرءیل... «ما به موسی کتاب آسمانی دادیم و آن را وسیله هدایت بنی اسرائیل ساختیم (و گفتیم: ) غیر ما را تکیه گاه خود قرار ندهید.» ولقد ءاتینا موسی الکتـب لعلهم یهتدون. «و ما به موسی کتاب (آسمانی) دادیم شاید آنان (بنی اسرائیل) هدایت شوند.» ۱.۱.۵.۱ - صاحب کتابما به موسی کتاب آسمانی دادیم تا بنی اسرائیل در سایه آن هدایت شوند" (و لقد آتینا موسی الکتاب لعلهم یهتدون). قابل توجه اینکه در آیات گذشته در مرحله مبارزه با فرعونیان سخن از موسی و برادرش هارون در میان بود، و تمام ضمیرها به صورت تثنیه آمده، ولی در اینجا که سخن از نزول کتاب آسمانی است تنها از موسی بحث شده، زیرا او پیامبر اولوا العزم و صاحب کتاب و شریعت تازه بود، بعلاوه هنگام نزول تورات او در کوه طور بود و برادرش هارون در میان جمعیت بنی اسرائیل باقی ماند. ۱.۱.۶ - کتاب بصیرتولقد ءاتینا موسی الکتـب من بعد ما اهلکنا القرون الاولی بصائر للناس وهدی ورحمة لعلهم یتذکرون. «و ما به موسی کتاب آسمانی دادیم بعد از آنکه اقوام قرون نخستین را هلاک نمودیم کتابی که برای مردم بصیرت آفرین بود، و مایه هدایت و رحمت شاید متذکر شوند!» ولقد ءاتینا موسی الکتـب فلاتکن فی مریة من لقائه وجعلنـه هدی لبنی اسرءیل. «ما به موسی کتاب آسمانی دادیم و شک نداشته باش که او آیات الهی را دریافت داشت و ما آن را وسیله هدایت بنی اسرائیل قرار دادیم!» ۱.۱.۶.۱ - براهین واضحکلمه" بصائر" جمع" بصیرت" است که به معنای وسیله دیدن است، و گویا مراد از" بصائر" حجت‌ها و ادله روشنی است که بوسیله آنها حق دیده می شود، و میان حق و باطل تمیز داده می شود، و جمله" بصائر للناس" حال از کتاب است، و بعضی گفته اند: مفعول له است، (که در معنا بصائر الناس خواهد بود). و کلمه" هدی" به معنای هادی یا هر چیزی است که مایه هدایت باشد، و همچنین کلمه" رحمة" به معنای مایه رحمت است، و این دو کلمه حال از کتابند، مانند بصائر، که آن نیز حال بوده و همان مفسری که بصائر را مفعول له گرفته بود، این دو کلمه را هم مفعول له گرفته است. و معنایش این است که: سوگند می خورم که ما به موسی کتاب دادیم، که همان تورات است، و این کتاب را بعد از هلاکت اقوام گذشته دادیم، چون حکمت اقتضاء می کرد که دعوت به دین توحید و انذار بشر از عذاب را تجدید کنیم، لذا این کتاب را به موسی دادیم، در حالی که پر از حجت‌ها و براهین واضح و روشنگر بود که انسانها به وسیله آن حجت‌ها به معارف حقه و به سوی هدایت راه می یابند، و نیز رحمتی بود که انسانها به وسیله عمل به دستورات و شرایع و احکام آن مشمول رحمت می شوند، این کتاب را نازل کردیم برای این که انسانها متذکر شده، آنچه از عقاید و اعمال که بر آنان واجب است بشناسند، و بفهمند که به چه عقایدی باید معتقد باشند، و چه اعمالی را واجب است انجام دهند. ۱.۱.۷ - کتاب روشنگرولقد مننا علی موسی وهـرون «ما به موسی و هارون نعمت بخشیدیم!» ونجینـهما وقومهما من الکرب العظیم «و آن دو و قومشان را از اندوه بزرگ نجات دادیم! » وءاتینـهما الکتـب المستبین. «ما به آن دو، کتاب روشنگر دادیم.» ۱.۱.۸ - وارثان کتاب. . واورثنا بنی اسرءیل الکتـب. «.... و بنی اسرائیل را وارثان کتاب (تورات) قرار دادیم.» ولقد ءاتینا بنی اسرءیل الکتـب... «ما بنی اسرائیل را کتاب (آسمانی) و حکومت و نبوت بخشیدیم....» ۱.۲ - انجیلانجیل، کتاب آسمانی برای بنی اسرائیل در دوران عیسی علیه‌السّلام بود. ویعلمه الکتـب والحکمة والتوریة والانجیل «و به او، کتاب و دانش و تورات و انجیل، می آموزد.» ورسولا الی بنی اسرءیل انی قد جئتکم بـایة من ربکم... «و (او را به عنوان) رسول و فرستاده به سوی بنی اسرائیل (قرار داده، که به آنها می گوید:) من نشانه ای از طرف پروردگار شما، برایتان آورده ام...» ۱.۲.۱ - مصداق کتاب و حکمتخداوند به او کتاب و دانش و تورات و انجیل می آموزد" (و یعلمه الکتاب و الحکمة و التوراة و الانجیل). نخست به تعلیم کتاب و حکمت و دانش به طور کلی اشاره می کند و بعد دو مصداق روشن این کتاب و حکمت یعنی تورات و انجیل را بیان می نماید. بدیهی است افرادی که به عنوان رهبر جامعه بشریت از سوی خداوند تعیین می شوند، باید در درجه اول از علم و دانش کافی برخوردار باشند و آیین و قوانین زنده و سازنده ای با خود بیاورند و در درجه بعد دلایل و اسناد روشنی برای ارتباط خود با خدا ارائه دهند و با این دو وسیله ماموریت هدایت مردم را تکمیل و تثبیت کنند، در آیات فوق به این دو معنی اشاره شده است. ۲ - پانویس۳ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۶، ص۳۹۵، برگرفته از مقاله «کتاب آسمانی بنی اسرائیل». |